Carpe Diem

Dat je de dag moet plukken, dat leer je vooral als je op de IC werkt. Het leven kan door ziekte of een ongeluk in een week, een dag, of zelfs in een seconde voorbij zijn, zonder rekening te houden met je leeftijd.
Mevrouw van Nierop (65) wordt tijdens haar werk vanwege heftige hoofdpijn en visusklachten naar huis gestuurd door haar man. Ze werkt als assistent bij hem in de chiropractiepraktijk. De gebelde huisarts geeft er na onderzoek de naam (aura)migraine aan, en het advies paracetamol en rust. Uiteindelijk worden de klachten alleen maar erger en wordt mevrouw in de avond alsnog door de huisarts ingestuurd. Mevrouw is gewoon aanspreekbaar, braakt, en de hoofdpijn is niet onder controle te krijgen. Er wordt een CT-scan van de hersenen gemaakt en het beeld is gelijk zeer verontrustend; een herseninfarct.
Zoals voor het hart, geldt bij een infarct ook voor hersenen dat iedere seconde telt. Hoe eerder de behandeling met intraveneuze trombolyse begint, des te beter het resultaat is. ‘Time is brain’. De ellende is alleen dat trombolyse effectief is tot 4,5 uur na het infarct. En er is inmiddels flink wat meer tijd verstreken sinds het ontstaan van de klachten, dus die behandeling is geen optie meer. Allemaal vragen die door het hoofd van de arts schieten; had de huisarts hier alerter moeten zijn? Maar er was toen nog geen uitval, en dat is vaak wel aan de orde bij een herseninfarct. Op de monitor is atriumfibrilleren te zien. Hoelang was dat al? Heeft die onregelmatigheid een stolsel naar de hersenen geschoten? De behandeling die op dit moment overblijft is machteloos afwachten en hopen dat de hersenschade beperkt blijft.
De familie is in grote getale naar het ziekenhuis gekomen als ik mijn vroege dienst begin. Acht kinderen vormen hun samengestelde gezin. Meneer van Nierop heeft zijn eerste vrouw verloren aan een dramatisch auto-ongeluk. Zijn kinderen lopen net zo verdrietig over de gang als haar kinderen, en vinden steun bij elkaar. Het verliezen van een ouder maakt altijd weer een brok in mijn keel, omdat ik vanuit eigen ervaring zo goed weet hoe je leven dan instort. Mevrouw raakt steeds minder aanspreekbaar, door de zwelling van het hersenweefsel. Beide pupillen laten inmiddels ook verschillende groottes zien. Er is nog overleg met het UMCU, of het nog zin heeft om mevrouw daarheen te sturen en een botlap uit te halen, om zo inklemming te voorkomen. Maar de schade is al te groot, en een leven als kasplant het hoogst haalbare. We rijden mevrouw naar een kamertje apart, waar ze een morfinepompje krijgt. Op dat moment is er alleen nog een snurkende ademhaling. Diezelfde dag nog overlijdt ze.

Vanuit de trein van Rotterdam naar Dordrecht zie ik ergens aan de linkerkant in graffiti: ‘Carpe That Fucking Diem’. In grove woorden de waarheid. Meneer en mevrouw van Nierop wilden nog twee jaar werken, om dan de praktijk te verkopen en te genieten van hun welverdiende pensioen.
Het is een flinke open deur, maar ga er niet vanzelfsprekend vanuit dat je je pensioenleeftijd haalt. Ga er misschien maar gewoon níet vanuit. Pluk de dag, want het leven kan fucking snel voorbij zijn.


Bovenstaande column is geplaatst in het Medisch Vakblad ‘Critical Care’, nr. 06/2013.